Çevre dostu elektrikli araçlar, geleceğin araçları olarak lanse ediliyor. Bu yüzden artık birçok araba üreticisi, benzinle çalışan araçlar yerine elektrikle çalışan araçlar üretiyor. Bunun en temel nedeni ise elektrikle çalışan araçların, dünyamıza ve atmosferimize zarar vermemeleri. Doğa dostu bu elektrikli araçlar, şehirlerde hava kalitesinin iyileştirilmesine önemli ölçüde katkı sağlıyor. Egzoz çıkışı olmayan elektrikli araç ve arabalar, dünyamızın havasını kirleten karbondioksit emisyonu üretmezler. Sadece bir elektrikli araç, ortalama 1,5 milyon gram CO2 tasarrufu sağlamaktadır. Bu yüzden elektrikli araçlar, dünyamızda arabaların neden olduğu hava kirliliğini büyük ölçüde azaltırlar.
Dünyada ilk elektrikli araç, 1830’larda İskoçya’nın Aberdeen kentinde tanıtıldı ve bu teknoloji o kadar başarılıydı ki yüzyılın sonlarına doğru Londra sokaklarında elektrikli taksiler ortaya çıktı. Ancak düşen petrol fiyatları nedeniyle elektrikli araçlar karalama kampanyalarıyla hızla gözden düşürüldüler ve sokaklara petrolle çalışan arabalar egemen oldu.
Elektrikli Araç Nedir?
Elektrikli Araç Hakkında Merak Edilen Bilgiler
Elektrikli araçlar, benzin yerine elektrik kullanan araçtır. Bu araçlar, içten yanmalı motor yerine bir elektrik motoru kullanırlar. Günümüzde bu sistem sadece arabalarda değil, kamyonlarda, uçaklarda, teknelerde, trenlerde de kullanılmaktadır.
- Haberlerde veya reklamlarda bugünlerde sık karşılaştığınız hibrit otomobiller, elektrikli araç ve arabalardır.
- Elektrikli arabalar, benzinle çalışan arabalara göre çevreye daha az zarar verir. Bu nedenle bu araçlar, benzinle çalışan araçlara karşı çevre dostu en iyi alternatiftir.
- Elektrikli araç, benzinli motor yerine elektrik motoruyla çalışan bir araçtır.
Elektrikli Araç ve Arabalar Hangi Parçalardan Oluşur?
Elektrikli araç ve arabaların temel parçaları şunlardır:
- Elektrik motoru
- Çevirici
- Pil
- Şarj cihazı
- Denetleyici
- Şarj kablosu
Elektrik motoru
Meyve sıkacaklarından diş fırçalarına, çamaşır makinelerinden kurutuculara kadar her yerde kullanılan elektrik motorları, elektrikli araçların temel parçasıdır.Bu motorlar hem çok güvenli hem de çok sağlam ve dayanıklıdırlar. Elektrikli araç motorları alternatif akım (AC) kullanırlar.
Enversör (Invertör)
Bir invertör, doğru akımı alternatif akıma çeviren parçadır. Yani invertörler DC elektrik akımını AC akımına dönüştürürler. İnvertörler, alternatif akımın frekansını ayarlayarak motorun dönme hızını da değiştirebilirler.
Pil
Elektrikli araç ve arabalar, hazır elektrik enerjisini depolamak için bir pil kullanır. Elektrikli araçlarda kullanılan piller, modüller halinde gruplandırılmış birkaç pil hücresinden oluşur. Elektrikli araçlarda kullanılan pillerin birçoğu lityum bazlıdır.
Şarj cihazı
Elektrikli araç ve arabaların şarj cihazları, AC akımını DC akımına dönüştürür ve enerjiyi pilde depolar. Şarj cihazı, şarj oranını ayarlayarak pil hücrelerindeki voltaj seviyesini de kontrol eder.
Kontrolör
Kontrolör, elektrikli aracın tüm bileşenlerini kontrol eden parçadır. Bu parça, elektrikli araçların beyni gibidir. Bu parça, araçtaki pilden aldığı bilgileri kullanarak aracın şarj durumunu kontrol eder. Aynı zamanda bu parça, invertördeki hızı ayarlamak için gaz pedalının basıncını da ayarlar.
Şarj kablosu
Bir elektrikli araç veya araba satın aldığınızda size araçla birlikte bir şarj kablosu da verilir. Bu kablo ile aracınızı tüm şarj istasyonlarında şarj edebilirsiniz.
Elektrikli Araç Motoru Nasıl Çalışır?
- Güç, elektrik motoru için DC pilden AC’ye dönüştürülür
- Gaz pedalı, inverterden motora giden AC gücünün frekansını değiştirerek aracın hızını ayarlayan kontrolöre bir sinyal gönderir.
- Motor, tekerlekleri bir dişli çark aracılığıyla birbirine bağlar ve döndürür
- Frenlere basıldığında veya araç yavaşlarken motor bir alternatör haline gelir ve aküye geri gönderilen gücü üretir.
Elektrikli araç motoru, en basit tanımla söylememiz gerekirse, bir şarj kaynağına bağlanır ve bu kaynaktan elektrik alarak çalışır. Daha bilimsel bir tanımla, elektrik araç motoru, bir mıknatıs veya elektromıknatıs parçasının bir mile ve diğer bir parçanın ise bu şaftı çevreleyen yuvaya monte edilmesiyle çalışır. Motor, bir elektromıknatıs grubunun polaritesini periyodik olarak tersine çevirerek, yani kuzey ve güney kutuplarını değiştirerek, şaftı döndürmek için çekme ve itme kuvvetlerinden yararlanır. Böylece elektriği beygir gücüne dönüştürür ve tekerleklerin dönmesini sağlar.
Elektrikli Araç Nasıl Şarj Edilir?
Bir elektrikli aracı bir prize takarak veya şarj ünitesine takarak şarj edebilirsiniz. Günümüzde elektrikli araç kullanımının en yaygın olduğu ülkelerden biri olan İngiltere’de birçok noktada elektrikli araç şarj istasyonları bulunmaktadır. Elektrikli araçlar yaygınlaştıkça bu tür şarj istasyonları ülkemizde de yaygınlaşacaktır.
Elektrikli Bir Arabayı Şarj Etmek Ne Kadar Sürer?
Elektrikli araç ve arabalar üç farklı hızda şarj edilebilmektedir. Elektrikli araçların şarj edilmesi için üç farklı istasyon veya şarj cihazları kullanılır. Bu cihazların her biri elektrikli araçları farklı sürelerde şarj eder. Bunlar; yavaş, orta ve hızlı şarj süreleridir.
Yavaş – 3kW ölçüsünde olan bu şarj seçeneği, genellikle aracınızı gece boyunca şarj etmek için kullanılır. Şarj süresi: 8-10 saattir.
Orta – 7Kw ile 22kW arasında olan bu şarj istasyonları, açık alanlara, süpermarketlere, otoparklara kurulmaktadır. Şarj süresi: 3-4 saattir.
Hızlı – Bu şarj cihazları 43 kW ölçüsündedir. Ev tipi hızlı şarj cihazları, hızlı şarj özelliğine sahip tüm elektrikli araçlarla uyumludur. Şarj süresi: 30-60 dakikadır.
Kaç Çeşit Elektrikli Araç Var?
Günümüzde üretilen üç elektrikli araç çeşidi vardır. Bunlar pilli elektrikli araçlar, pilli hibrit elektrikli araçlar ve hibrit elektrikli araçlardır.
Pilli Elektrikli Araçlar
Pilli elektrikli araçlar, şarj edilmiş bir pille çalışan araçlardır. Bu araçlar, tek enerji kaynağı olarak şarj edilebilen bir pil kullanırlar. Bu araçlarda benzinli motor yoktur. Pilli elektrik araçlar, genellikle lityum iyon pilleri kullanırlar. Bu piller, enerjiyi depolar ve depolanan bu enerjiyi elektrikli motoru çalıştırmak için kullanırlar. Bu araçlarda içten yanmalı motor kullanılmadığı için atmosfere kesinlikle zarar vermezler. Bu araçlar tamamen çevre dostu araçlardır. Pilli elektrikli araçlara, BMW i3, Volkswagen e-Golf, Hyundai Ioniq ve Tesla Model 3 gibi modelleri, örnek olarak verebiliriz.
Pilli Hibrit Araçlar
Pilli hibrit elektrikli araçlarda, bir pil, elektrikli motor ve dizel motor bulunur. Bu araçlar, genellikle daha küçük bir pil kullanırlar. Bu yüzden bu araçların elektrikle çalışma kapasiteleri çok daha düşüktür. Eğer araçta pil biterse, içten yanmalı motor devreye girer ve araç benzin kullanarak çalışmaya devam eder. Pilli hibrit araçlara, BMW i8, Ford C-Max Energi, Toyoto Prius, Mini Cooper SE Countryman modellerini örnek olarak verebiliriz.
Hibrit Elektrikli Araçlar
Hibrit elektrikli araçlar, hem benzinle hem de elektrikle çalışır. Bu araçlarda içten yanmalı motor bulunur. Hibrit elektrikli araçlarda elektrik, aracın fren sistemi tarafından üretilir. Üretilen bu enerji ise aracın aküsünü şarj etmek için kullanılır. Bu araçlar, pilli hibrit araçlara çok benzerler. Ancak hibrit araçlarda elektrik sadece rejeneratif frenleme sistemi ile üretilir. Hibrit elektrikli araçlara, Honda Civic Hibrit, Toyota Prius Hibrit ve Toyota Camry Hybrid modelleri örnek olarak verilebilir.
Elektrikli Araç Kullanmak Pahalı mı?
Elektrikli araç kullanmak pahalı mı sorusunun kesin bir yanıtı olmasa da, elektrikli bir arabayı şarj etmenin benzinli bir arabanın yakıtından çok daha ucuz olduğunu söyleyebiliriz. Elektrikli bir aracı şarj etmenin maliyeti, aracın türüne, pilin boyutuna, şarj sistemine göre değişmektedir. Elektrikli araçların yaygın olarak kullanıldığı İngiltere’de elektrikli bir aracı şarj etmek, yaklaşık olarak 8, 40 sterline mal olmaktadır. Bu ise Türk Lirasıyla yaklaşık 96 Türk Lirasına karşılık gelmektedir.
Elektrikli arabaların artıları ve eksileri göz önüne alındığında, elektrikli arabaların düzenli olarak değiştiğini ve teknolojilerinin hala gelişmekte olduğunu bilmek önemlidir. Giderek daha fazla otomobil şirketi elektrikli otomobiller sunuyor. Elektrikli arabalar, tipik bir gaz motoru yerine şarj edilebilir pille çalışan bir motor kullananlardır.
Elektrikli Araç Sahibi Olmanın Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?
Elektrikli araç sahibi olmanın hem avantajları hem de dezavantajları vardır.
- Doğaya zarar vermezler.
- Atmosferimizin temiz kalmasına destek olurlar.
- Yenilenebilir enerji ile çalışırlar.
- Daha ucuzdurlar ve daha az bakım gerektirirler.
- Benzinli araçlardan daha sessizdirler.
Elektrikli Araç Sahibi Olmanın Avantajları
Tam elektrikli araçlar (hibritler değil) egzoz sistemi kullanmadığından emisyonları da yoktur. Bu yüzden atmosfere kesinlikle zarar vermezler. Elektrikli araçlar, dünyamızın havasının temiz kalmasına destek olan araçlardır. Elektrikli araçlar, güneş, rüzgâr, su gibi yenilenebilen bir enerji kaynağı kullanır. Benzin ise tükenebilen petrolü, yani fosil atıklarını kullanır. Ayrıca elektrik, benzinden çok daha ucuzdur. Birçok elektrikli araç, ek olarak rejeneratif frenleme sistemi kullanır, bu ise tamamen bedavadır. Aynı zamanda elektrikli araçlar çok az bakım gerektirirler. Elektrikli araçların, benzinle çalışan arabalar gibi yağa da ihtiyaçları yoktur. Aynı zamanda elektrikli araçlar benzinli araçlara göre oldukça sessizdirler.
Elektrikli Araç Sahibi Olmanın Dezavantajları Nelerdir?
Elektrikli bir araca sahip olmanın, az da olsa bazı dezavantajları vardır.
- Elektrikli arabalar, benzinle çalışan arabalardan daha kısa yol kat edebilirler.
- Aracın pilini şarj etmek zaman alır.
- Elektrikle çalışan araçlar, benzinle çalışan araçlardan daha pahalıdır.
- Elektrikli araç ve arabalarda günümüzde çok fazla model seçeneği bulunmamaktadır.
Elektrikle çalışan araçlar, benzinle çalışan araçlardan daha az yol kat edebilirler. Her elektrikli aracın piline göre kat edebileceği bir mesafe vardır. Genellikle günümüzdeki elektrikli araçlar yaklaşık olarak en fazla 400 km yol kat edebilmektedir. Bu süre ise aracın pilinin kapasitesine göre değişiklik gösterebilir. Bununla birlikte bir elektrikli aracın şarj edilmesi zaman alan bir süreçtir. Ortalama bir elektrikli araç tamamen şarj edilebilmesi için 8-10 saat şarjda kalmalıdır. Bu süre ise aracın modeline göre 20 saate kadar uzayabilmektedir. Elektrikli araçların en büyük dezavantajlarından biri ise, bu araçların benzinli araçlardan çok daha pahalı araçlar olmalarıdır.
Hangi Elektrikli Araçlar En Uzun Sürüş Kapasitesine Sahip?
Elektrikli araçların tüm dünyada ve ülkemizde popüler hale gelmelerinin önündeki en büyük engel, sürüş kapasitelerinin sınırlı olmalarıdır. Çünkü her elektrikli araç, belirli bir şarj kapasitesine sahiptir. Ancak günümüzde teknoloji ilerledikçe elektrikli araç ve arabalar da geliştirilmekte ve sürüş kapasiteleri artırılmaktadır. Aşağıdaki modeller, dünya çapında en uzun sürüş kapasitesine sahip elektrikli araçlardır.
En Uzun Sürüş Kapasiteli Elektrikli Araçlar
Audi e-tron 50
Fiyat: 137.100 $
Pil boyutu: 71 kWh
Güç: 230 kW
Sürüş Kapasitesi: 341 km
Audi e-tron 55
Fiyat: 146.100 $
Pil boyutu: 95 kWh
Güç: 300 kW
Sürüş Kapasitesi: 452 km
BMW i3
Fiyat: 71.900 $
Pil boyutu: 42 kWh
Güç: 135 kW
Sürüş Kapasitesi: 335 km
Hyundai IONIQ Elektrikli
Fiyat: 48.970 $
Pil boyutu: 38,3 kWh
Güç: 100 kW
Sürüş Kapasitesi: 373 km
Hyundai Kona
Fiyat: 60.740 $
Pil boyutu: 64 kWh
Güç: 150 kW
Sürüş Kapasitesi: 557 km
Jaguar I-PACE 400
Fiyat: 128.248 $
Pil boyutu: 90 kWh
Güç: 294 kW
Sürüş Kapasitesi: 446 km
Mazda MX-30 Elektrikli
Fiyat: Henüz belli değil.
Pil boyutu: 35,5 kWh
Güç: 107 kW
Sürüş Kapasitesi: 200 km
Mercedes-Benz EQC 400
Fiyat: 139.700 $
Pil boyutu: 80 kWh
Güç: 300 kW
Sürüş Kapasitesi: 434 km