Rot başı, her arabada bulunan kullanılmaması durumunda ciddi tehlikelere yol açan bir parçadır. Aracın her iki yanında da bulunan bu parça, direksiyonun bir parçası olarak iç ve dış olmak üzere rot uçlarına sahiptir. Bu parçanın her iki tarafı da eklem sistemi gibi bir yapıya sahiptir. Oynar başlıklı olan bu uçlar, direksiyon mafsalına ve direksiyon kremayere bağlanarak takılır.
Rot Başı nedir
Rot başının asıl amacı, süspansiyon dengesini sağlamaktır. Rot başı arızası yaşandığında aracın direksiyonu titreme yapar ve gevşer. Arızaya sebep olan unsur, zamana bağlı olarak aşınmadır. Rot başı, kauçuk kaplamanın yıpranması ile içerisine toz ve toprak partikülleri alır. Böylece rot başı arıza verir.
Rot Başı Arızası Anlaşılması
Rot başı arızası, çok fazla yaşanan bir durum değildir. Bu arıza durumu, rot başında bulunan kauçuk parçanın aşınması sonucu olur. Aşınan kauçuk içeri nem ve kirli hava partiküllerinin girişine izin verir. Böylece tıkanan rot başı arıza verir. Böyle bir durumda rot başının arıza yaptığını anlamak için bunları bilmek gerek:
- Rot başı arızalanan araç tekerlerinde hizalama sorunu olur.
- Direksiyonda titreme ve gevşeme yaşanır.
- Lastik kenarlarında anormal aşınmalar gerçekleşir.
- Direksiyon simidinde sallanma olur.
- Araç sağa ya da sola yalpalanır.
- Araçtan boğuk ses çıkar.
Rot Başı Nedir?
Rot başı, rot koluna vida ile bağlanan küresel parçaya denir. Bu parçanın asıl görevi, direksiyon kutusuna gelen komutun sonucunu sağlamasıdır. Her iki tarafında da bulunan ekleme benzeyen sistem, direksiyondan gelen komutu ilk önce rot koluna taşır. Rot koluna ulaşa n komut ise tekerleklere yönlendirilir. Böylece aracın tekerlek hareketi yönlendirmesi gerçekleşmiş olur. Bu parçanın küresel olmasının sebebi ise tekerlek ne kadar sağa ya da sola çevrilmiş olursa olsun direksiyon kutusundan iletilen komutun işlenmesini sağlar. Rot başı olmadan araç hareket işlemi yapamaz. Direksiyon kutusundan gelen komut rot başına iletilir ve rot başının ilk günden son güne kadar görevi değişmez.
Rot Başı Arızası Nasıl Anlaşılır?
Rot başı arıza yaptığı takdirde pek çok belirti gösterir. Bu belirtilerin kimi araç kullanmaya engel iken kimisi de arızanın tespit edilmesini sağlayamaz. Aracın rot başı arızası anlaşılması için bu yönergelere dikkat edilmelidir:
1- Araç Direksiyonunda Titreme
Rot başı bozulan araçların hemen hemen hepsinde bu belirti görünür. Direksiyonun titremesini engelleyen rot başı zamanla yıpranırsa işlevini tam anlamıyla gösteremez ve direksiyonda titreme yaşanır. Bu titreme sorunu özellikle araç hızlı giderken yaşanır.
2- Araçta Titreme
Rot başı arızası yaşandığında her ne kadar direksiyon titrese de rot başı ağır hasarlı ise araçta da titreme olur. Böylece araç ve direksiyonda titreme gözlemlendiğinde rot başı arızasından şüphelenilir.
3- Lastiklerde Anormal Aşınma
Lastiklerin dengeli ilerlemesini sağlayan rot başı, arıza verdiği takdirde aracın lastikleri aşınır. Bunun sebebi lastiklerin olması gerektiği gibi hizalanamamasıdır. Hizalanamayan lastikler de gerilerek çok çabuk aşınmaya maruz kalır.
4- Araçtan Metal Sesleri Gelmesi
Özellikle dönüşlerde ve araç hız yaptığında ortaya çıkan bu belirtinin sebebi rot başı arızası olmasıdır. Rot başında bulunan kauçuk zaman içerisinde aşınır. Kauçuk parça tamamen aşındığında ise metal parçalar dönüşlerde birbirine temas eder. Böylece birbirine değen metaller çok rahatsız edici bir ses yayar.
5- Aracın Yalpalanması
Rot başı arızalandığında en sık aracın sağa ya da sola çekmesi durumu görülür. Görevini icra edemeyen rot başı direksiyon kutusundan aldığı komutu doğru bir şekilde tekerlere iletemez. Komutun düzgün iletilmemesi sonucunda da araç sağa ya da sola çeker.
Rot Başı Arıza Belirtileri
Rot başı arızasının tespitini yapmak için her zaman ustaya ihtiyaç duyulmaz. Araç sahiplerinin de konu hakkında bilgi edinerek rot başı arızası tespiti yapması mümkündür. Bu tespitler arasında özellikle aracın sağa ya da sola çekmesi görülür. Direksiyon kutusundan alınan komutu doğru bir şekilde taşıyamayan rot başı böylece aracın yalpalanmasına neden olur. Yalpalanma gibi önemli belirtiye ek olarak en sık görülen belirtilerden biri ise araçtan anormal ses gelmesidir. Rot başında bulunan kauçuğun zamanla aşınarak metallerin birbirine teması sırasında oluşan bu ses rot başı arızası belirtisidir. Araçta ve direksiyonda titreme varsa bu durum da rot başı arızası sonucudur.
Rot Kolu Arızası Nedir?
Rot kolu, aracın sağa ve sola hareketinde oldukça önemli bir göreve sahip parçadır. Direksiyon kutusundan gönderilen komutu algılayan rot kolu, komutu rot başına iletir. Rot başı ise komutu tekerleklere ileterek araca yön verme işlemini gerçekleştirir. Rot başında bulunan rot kolu, zamanla yıpranır. Bakımı düzgün yapılmayan ve eski model araçlarda sık görülen rot kolu arızası, dışarıdan giren nem ve toz partiküllerinin rot koluna girip orayı tıkaması ile oluşur. Zaman içerisinde gerçekleşen bu arızanın tespiti için pek çok unsur bulunur. Bu unsurlar başlıca rot başı arızasında görülenlerle aynıdır. Rot kolu arızalandığında direksiyonda titreme, sağa ya da sola çekme ya da dönüşlerde metal sesi duyma gibi durumlarla karşılaşılır. Arıza tespiti için de direksiyon hareket ettirilerek rot kolunda boşluk olup olmadığına bakılır.
Rot Başı Yağlanır mı?
Rot başı arızası için rot başını yağlamak geçici olarak sonuç verse de kalıcı olarak sorunu ortada kaldırmaz. Tamamına ulaşılamayan rot başının tamamını yağlamak da zaten mümkün değildir. Kuru şekilde çalışan eklem sistemi gibi çalışan mafsallar kuru çalışırlar. Kuru çalıştıkları için de yağ sürüldüğünde ses giderilse de rot başı arızalanır. Bu gibi rot başı arızası durumunda oto tamir ustasına gitmek gerekir. Rot başı yağlamak çözüm değildir. Aksine araca daha da zarar verir.
Rot Bozuk Olursa Ne Olur?
Rot bozulduğu takdirde araç sürüş keyfinde ciddi bir bozulma olur. Aracın rahat bir şekilde sağa ve sola dönmesini gerçekleştiren rot bozulursa araç içerisinde pek çok sorun ile karşı kaşıya kalınır. Direksiyon ve araç titremesi, lastiklerde aşınma, sürüş esnasında sağa ya da sola çekme ve ani frende aracın yalpalanması rot bozukluğunda yaşanan durumlardır.
Rot Başı Değişim Fiyatları
Rot başı her aracın marka, model, segment ve üretim yılına göre değişmektedir. Kimi araçlarda rot başı daha pahalı iken kimilerinde ise oldukça ucuzdur. Ortalama olarak 2022 yılında rot başı fiyatı 130 TL’dir. Rot başı değişimi için oto tamir ustasına gidildiğinde ise usta, 50 TL civarı işçilik alır. Toplamda işçilikle birlikte 180 TL’ye değişimi sağlanan rot başı, aracın tamirini gerçekleştiren ustaya göre de farklı fiyatlandırılmaktadır.
Farklı segmentte araçların rot başı fiyatları daha pahalıdır. Ortalama olarak 130 TL’den satılan rot başı C segmenti araçlar için geçerlidir. Rot başı ücreti en pahalı olan segmentte araç ise traktördür. En ucuz traktör rot başı fiyatı 300 TL iken en pahalı traktör rot başı fiyatı ise 2.200 TL’ye kadar çıkmaktadır. Kamyon ve tır gibi büyük araçlarda ise rot başı ücreti daha da pahalıdır.
Okuyunuz: Araç Tekerleklerinden Ses Gelmesi